Yüksek rakımın kalp hastalıklarına etkisi

Konu Başlıkları:

1. Yüksek rakım nedir? Yükseklerde neler oluyor?
2. Yüksek rakımın kalp hastalıklarına etkisi

Yüksek rakım ve kalp hastalıkları

Yüksek rakım, kalp hastaları için ciddi olabilecek sonuçlara yol açabilir. Problemler oksijen azlığı ile ilgilidir:

• Kalp damar hastalığı

Kalp damarlarında darlık bulunan hastaların 1500 metre üzerinde geçici olarak (yürüyüş, gezi, vb) bulunma istekleri mutlaka doktoru tarafından değerlendirilmelidir. Kalp damarlarında ciddi darlık bulunan hastaların bu yüksekliğe çıkması ve hareket etmesi yürüyüş, egzersiz vb. sakıncalı olabilir.

• Kalp yetmezliği

Bir çok nedenden ötürü kalp yetmezlikli hastaların yüksek rakımlı yerlere çıkması sakınca doğurabilir. Özellikle istirahatte veya ufak aktivitelerde nefes darlığı ve yorgunluk hisseden kalp yetmezlikli hastalar yüksek rakımdan kaçınmalıdır. Ama burada bir genelleme yapmak mümkün olmadığından bu kararı hastayı izleyen doktor vermelidir.

• Ritim bozukluğu

Yüksek rakıma birden çıkmak özellikle yaşlı hastalarda ritim bozukluğu ortaya çıkarabilir veya artırabilir. Onun için ritim bozukluğu olduğu bilinen veya zor kontrol altına alınmış hastaların bundan kaçınması uygun olur. Koroner arter hastası veya kalp yetmezliği olan hastalar yüksek rakımda bulundukları sürece özellikle ilk 3-5 gün kendini fazla yormamalıdır.

• Kalp pili

Kalp pili olan hastalar için yüksekliğin olumsuz bir etkisi yoktur.

• Doğumsal kalp hastalıkları

Doğumsal kalp hastalıkları çok çeşitlidir. Kalbin sağ ve sol boşlukları arasında olan anormal açıklık (atrial septal defekt, patent foramen ovale, patent duktus arteriosus gibi) olan hastalarda, yüksek rakımdaki düşük oksijen seviyeleri, akciğer atardamarlarındaki (pulmoner arter) basıncı artırıp (pulmoner hipertansiyon) normalde soldan sağa doğru olan geçişi (şant) tersine çevirebilir. Bu da kanın oksijen seviyesini daha da düşürür ve paradoks emboli (küçük dolaşımda olabilen bir embolinin büyük dolaşıma geçmesi) riskini artırabilir. Ama burada anormal açıklığın derecesi ve hastanın durumu önemli olduğu için doktor önerisine göre hareket etmelidirler.

İsviçre’nin ünlü kayak ve yürüyüş merkezlerinden Zermatt / Gornergrat (rakım 3100m). Arkada Matterhorn Dağı görülüyor (zirve 4478 m)

Kan basıncı, hipertansiyon ve rakım

Yüksekliğin kan basıncına etkisi değişkendir. Hipertansiyonu olmayan kişilerde yükseklik, kan basıncında önemli olmayan düşme veya yükselmeler oluşturur. Kan basıncı sınırda yüksek olan (140/90 mmHg) olup  ilaç almayan hastalarda artan yükseklikle birlikte hipertansiyon ortaya çıkabilir. Hipertansiyonu olan hastalarda da ise yüksek rakımla birlikte bir kaç hafta kan basıncı daha yüksek seyredebilir ve ilaç dozlarının ayarlanması (artırılması veya ek ilaç verilmesi) gerekebilir. Sonuç olarak normal kan basıncı olanlarda yüksek rakımla kan basıncında kayda değer bir değişiklik olmaz. Sınırda veya yüksek tansiyonlu olan hastaların ise kan basınçlarını mutlaka düzenli izlemeleri ve gerekirse doktorlarıyla görüşerek ilaç dozlarını aşağılara ininceye kadar ki zaman içinde ayarlamaları gerekir.

Kaynaklar ve daha ayrıntılı bilgi için (ingilizce):

http://www.aafp.org/afp/980415ap/harris.html
http://www.altitudemedicine.org