Kolesterol ve trigliserid kanımızda bulunan yağlar. Bunların belirli miktarlarda olması gerekli. Ancak kolesterol yüksekliğinin, damar hastalığı olanlarda veya bu hastalık yönünden fazla sayıda risk faktörlerine sahip olanlarda hastalığı ortaya çıkarıcı veya hızlandırıcı etkileri biliniyor. Trigliserid yüksekliğinin damar hastalığına etkisi kolesterol gibi değil. Ancak 500 mg/dl üzerindeki değerler pankreas iltihabı yönünden risk doğurabiliyor.
Statin grubu kolesterol düşürücü ilaçların, atardamar (arter) hastalıklarındaki (özellikle kalp ve beyin damarlarında çok önemli) yararlı etkileri ispat edilmiş olmasına rağmen bir kısım hastalar yan etkilerinden çekinerek reçete edilen ilaçlarını ya hiç almıyor ya da düzenli almıyor. Bir kısım insanlar da bu grup ilaçların dışındaki bazı ilaç veya ürünlerden yarar umuyor. Ortalıkta iyi geldiği ileri sürülen bir çok ürünün adı var. Peki bunları hangileri işe yarıyor? Konuya girmeden önce, sağlık bakanlığının tüm yasaklama çabalarına karşın bir yolu bulunarak hala piyasada bangır bangır reklamı yapılan, her şeye (kansere, kolesterole, kalp hastalığına, felce, iktidarsızlığa vs) iyi geldiği, iyileştirmeyeceği hastalığın olmadığı bitkisel maddelerin (ilaç demiyorum, çünkü ilaç değiller) konumuzla kesinlikle ilgisi olmadığını, bu işten tek fayda bulanların, bu saçmalıklara inanıp dünyanın parasını veren insanlardan kazandıkları para ile işin içindeki sağlık sömürüsü yapan düzenbaz ve sahtekarların olduğunu belirteyim.
Evet şimdi gelelim günümüzde kullanılan bazı ürünlerin kan yağları üstüne etkilerine göre sınıflamasına;
Balık yağı: Balık yağının günde 2-4 gr arasındaki miktarları (en az 1 gr) trigliseridleri düşürmek amacıyla kullanılabilir. Bu miktarın altında bir işe yaramıyor. Ancak piyasada satılan balık yağlarının bir çoğunun 1 kapsülünün içindeki miktarın bu miktarın çok altında olduğunu ve çok fazla sayıda kapsülün alınması gerektiğini belirteyim. Ayrıca önerilen miktarda balık yağının içerdiği kalori nedeniyle (200 kalori) kilo probleminin de oluşabileceği unutulmamalı. Doktor önerirse kullanılmalı.
Psyllium: Psyllium yüksek miktarda lif içeren bir bitkisel üründür. Barsaklardan emilmez. Kolesterol ve trigliserid düşürülmesinde etkilidir. Dışkıyı yumuşatarak kabızlık tedavisinde de kullanılabilir. OTC dediğimiz ürünleri satan mağaza ve eczanelerde bulunabilir. Bulunamazsa bol lif içeren tahıl, sebze ve meyveler de benzer işi görür.
Soya proteini: Soya proteini soya fasülyesinden elde edilen sağlık için son derece yararlı bitkisel bir üründür. Hayvansal proteinler (et ve süt ürünleri gibi) yerine bitkisel olan soya proteinini almak çok daha yararlı. Yapılan çalışmalarda kolesterol ve trigliseridi düşürdüğü, HDL (iyi) kolesterolu ise bir miktar artırdığı bulunmuştur. Ülkemizde un, granül veya parça (kuşbaşı) halinde bulunabiliyor.
Koenzim Q10 (Coenzyme Q10): Normalde vücudumuzda bulunan bu madde kuvvetli bir antioksidandır (antioksidanlar hücrelere zarar veren serbest radikalleri yok ederler). LDL (kötü) kolesterolü düşürdüğüne dair çalışmalar varsa da insanlarda bu amaçla kullanımı için yeterli veri yoktur. Ancak kolesterol düşürücü olarak statin kullanan hastalardaki olabilecek kas ağrıları için koenzim Q10 yararlı olabilir.
Sarımsak: LDL (kötü) kolesterolü düşürdüğüne dair küçük bazı çalışmalar varsa da insanlarda bu amaçla kullanımı için yeterli veri yoktur. Ancak sarımsağın sağlıklı bir besin olduğunu
vurgulamak isterim.
Niasin: (niacin): B vitamini olan niasin, LDL (kötü) kolesterolu ve trigliseridi düşürür ve HDL (iyi) kolesterolu yükseltir. Ancak mutlaka doktor önermelidir. İşe yaraması için yüksek miktarda
almak gerekir, bu da yan etkilerinin fazla olmasına yol açar.
Mayalı kırmızı pirinç (red yeast rice): Bir tür kırmızı maya ile fermente edilmiş bu pirinçte statinlerde bulunan bir madde bulunuyor ve böylece kolesterolü düşürebiliyor. Ancak ABD’de destekleyici ürün sınıfından çıkarılıp ilaç kategorisine sokuldu. Yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimi olabilir. Doktor onayı gerekli.
Policosanol: Şeker kamışı gibi bazı bitkilerden elde edilen bu madde ile ilgili kolesterolu düşürdüğüne dair küçük çalışmalar var, ama kullanımını önermek için yeterli değil.
D vitamini: Sağlık için bir çok yararı olan D vitamininin ne yazık ki kolesterol ve trigliserid üstüne etkisi yok.
Doktorunuzun önermediği veya reçete etmediği bir ilacı veya destekleyici bir ürünü alırken doktorunuza danışın. Doktorunuzla olan randevunuza giderken kullandığınız bütün her şeyi (özellikle zararsız diye düşündüğünüz reçetesiz satılan ürünleri) mutlaka yanınızda getirin.
Kaynak:
http://www.webmd.com/cholesterol-management/supplements
Konu ile ilgili ayrıca:
Kolesterolümüz yüksekse ne yapmalıyız?
Atorvastatin diyabetli hastalarda kalp hastalığı riskini azaltıyor
Atorvastatin, şeker hastalarında felç ve kalp krizi riskini azaltıyor
Koroner ateroskleroz geriliyor
Statinlerin bir yararlı etkisi daha
Kolesterol yüksekliği tedavisinde kullanılan statinler şeker hastalığına yol açıyor mu?