Konu Başlıkları:
- Elektrofizyolojik çalışma (EPS) Nedir? Nasıl Yapılır?
- Ablasyon nedir? Nasıl yapılır?
Ablasyon nedir?
Sağlıklı kalpler dakikada belli bir sayıda düzenli olarak çalışırlar. Bu hız istirahat halinde 60-80 arasındadır ve eşit aralıklarla olur (Bakınız: Nabız nedir? Nasıl bakılır?). Kalp ritmi, kalpte sinüs düğümünden doğan minik elektrik akımları ile sağlanır (Bakınız: Kalbin iletim sistemi). Kalbin ritminde bozulmalar aritmi olarak adlandırılır ve aritmiler altında bir çok değişik ritim bozukluğu vardır. Kalp atım sayısının dakikada 100′ ün üzerine çıktığı takikardiler de aritmiler grubuna girer. Ablasyon nedir Nasıl yapılır.
Takikardi oluşturan anormal kalp dokusu tahrip edilerek ortadan kaldırılabilir ve böylece takikardi tedavi edilebilir. Buna kateter kardiyak ablasyon, radyofrekans ablasyon, kardiyak ablasyon veya yalnızca ablasyon denir. Ablasyon, kateter denilen uzun ince tüpler yardımıyla yapılabildiği gibi açık kalp cerrahisi sırasında da yapılabilir.
EPS ve ablasyon için kateterler vena kava inferior yoluyla sağ atrium bölgesine ve 1 tanesi de sağ ventrikül bölgesine yerleştirilmiş.
Kateter ablasyonda kasık veya kol toplardamarı yoluyla kalp içine kateter ilerletilir. Kateterin kalbin neresinde olduğu X ışınları yardımıyla (floroskopi) izlenebilir. Kateterlerin ucu kayıt cihazına bağlanarak kalp içi EKG kayıtları alınır ve araştırma ile takikardi yapan odak bulunur. Daha sonra kateter yardımıyla radyofrekans enerjisi verilerek bu bölge tahrip edilir ve böylece sorumlu odak ortadan kaldırılır. Sorumlu odağı tahrip etmede çoğunlukla radyofrekans enerji kullanılır.
Radyofrekans veren cihaz. Ön tarafta ise ablasyon kateterleri görülüyor.
Nadiren dondurarak da bu bölge tahrip edilebilir (kriyoablasyon). Ablasyon sonrasında aritminin çeşidine göre antiaritmik ilaç veya ICD (şok veren kalp pilleri) takılması gerekli olabilir. Ablasyon işlemi kardiyologlar içinde bu işle ilgilenen (elektrofizyolog) doktorlar tarafında yapılır. Tecrübeli ellerde başarı şansı %90’ın üzerindedir.
Ablasyon değişik tip aritmilerin tedavisinde kullanılabilir:
- AV nodal takikardiler: İletimin AV düğüm civarındaki kısa devre yollardan ilerlemesiyle takikardi nöbetleri oluşabilir. Ablasyon ile bu kısa devre yapan yollar ortadan kaldırılır.
- Wolff Parkinson White Sendromu: Burada da iletimde ekstra yollar vardır. Doğumsal bir hastalıktır. Ciddi aritmilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
- AV kavşak takikardileri: AV düğüm bölgesinde doğan anormal uyarıların oluşturduğu takikardilerdir.
- Atrial fibrilasyon: Atriumlardan köken alan dakikada 400 üzerinde düzensiz (kaotik) uyarının oluşturduğu aritmidir. Hastada ciddi şikayetler oluşturabilir ve kalp içinde pıhtı (trombüs) oluşturmaya eğlim yaratır. Oluşan bu pıhtılar daha sonra yerinden kopup önemli organlara giderek (emboli) beyin, böbrek, kalp damarı vs. ciddi problemlere neden olabilir.
- Atrial flutter: atrial fibrilasyona benzer bir aritmidir. Yalnız oluşan ritim daha düzenlidir ve atrial fibrilasyon kadar emboli riski yoktur.
- Atrial takikardi: Atriumlarda köken alan ve dakikada 150-250 hızda atıma neden olan takikardilerdir.
- Ventriküler takikardi: Ventriküllerden (karıncıklar) köken alan dakikada 150-200 kalp hızına sahip takikardilerdir. Çoğunlukla organik bir kalp hastalığı zemininde gelişir. Özellikle 30 sn’den uzun sürenleri (sustained) çoğunlukla kötü bir habercidir; ölümcül aritmilerin öncüsü olabilir.
- Ventriküler fibrilasyon: Ölümcül bir aritmidir. Müdahale edilmezse ölümle sonlanır. Eğer buna neden olan bölge bulunabilirse ablasyon yapılabilir.
Atrial fibrilasyon ve ventriküler takikardi ablasyonlarından sonra hastaların antiaritmik ilaç da almaları gerekli olabilir. AV düğüm ablasyonundan sonra ise pacemaker (kalp pili) takılması gerekir.
Ablasyon Nasıl Yapılır
Kateter ablasyon öncesinde:
Kateter ablasyon planlandıysa öncelikle elektrofizyolojik çalışma (EPS) yapılarak anormal ritimin nereden doğduğu araştırılır. Kateter ablasyon öncesinde hastaların 8 saat aç olması tercih edilir.
Kateter ablasyon sırasında:
Kateter ablasyon işlemi koroner anjiyografi veya EPS gibidir. Hasta kateter laboratuarına alınır. Çoğunlukla kasık toplardamarından girilir. Bunun için kasık bölgesine lokal anestezik yapılır. Ağrılı bir işlem değildir. Sorumlu bölge bulunduktan sonra bu bölgeye ucunda metal bir elektrod bulunan kateter yardımıyla enerji verilir ve buradaki sorumlu hücreler imha edilir (yakılır!). Bu sırada hasta çarpıntı ve göğüste hafif bir yanma hissedebilir. İşlem süresi çok değişkendir: 1/2-2 saat ile 4-6 saate kadar sürebilir. Daha sonra kateter çıkarılır.
Kateter ablasyon sonrası:
Kateterin giriş yerinde kanama olmaması için bu bölge sarılır ve hafif bir ağırlık konularak yatak istirahatine alınır. İşlem koldan yapılırsa yatak istirahatine gerek yoktur. Hastaya hastaneden ayrıldıktan sonra 24 saat süreyle ağır kaldırmaması, ağır egzersiz yapmaması söylenir. İşlem yerinde hafif ağrı ve morarma olabilir. Bu normaldir. Ağrının artması, şişlik ve kızarıklık gelişmesi durumunda, doktor durumdan haberdar edilmelidir.
Kateter Ablasyonun Potansiyel Riskleri
Her invaziv (kanlı) işlemde olduğu gibi kateter ablasyonunda da bazı riskler vardır:
- Ölüm (Binde 1-binde 2)
- Kalbe ait komplikasyonlar:
- Yüksek dereceli AV blok (kalp pili -pacemaker- takılmasını gerektirebilir.)
- Kalp tamponadı (kalp zarına sıvı dolması ve kalbi sıkıştırması)
- Koroner arter spazmı/trombüsü: miyokard infarktüsü)
- Perikardit (kalp zarı iltihabı)
- Damar komplikasyonları (sıklık yaklaşık %2-%4)
- Karın içine kanama, giriş yerinde kanama, damar zedelenmesi, pıhtı embolisi, tansiyon düşüklüğü, geçici iskemik atak, felç
Kateter ablasyonu dışında bazı özel aritmilerde (atrial fibrilasyon, ventriküler takikardi gibi) ablasyon cerrahi olarak da yapılabilir.