Coumadin

Coumadin nedir?

Coumadin, kan sulandırıcı bir ilaçtır (antikoagulan). Anti “karşıt” demektir, koagulan ise “pıhtılaştıran” anlamındadır. Antikoagulan, kan damarlarında kan pıhtılarının oluşumunu önleyen anlamında kullanılır. Coumadin adı, aslında piyasa adıdır. İçinde aktif madde olarak “warfarin sodyum” bulunur. Warfarin 1940’lı yılların başında Dr. Link ve arkadaşları tarafından bir bitkiden (tatlı yonca) keşfedildi ve 1955 yılından itibaren ilaç olarak kullanıldı. Bu maddenin patent hakkı Dr. Link tarafından Wiskonsin Alumni Research Foundation’ dan alınmış ve warfarin adı da buradan türetilmiştir (aynı yıl ABD başkanı Eisenhower kalp krizi geçirmiş ve tedavisinde warfarin kullanılmıştı.).

Burada, warfarin yerine daha çok bilinen ilaç ismi olan coumadin adıyla anılmasını uygun buldum.

Coumadin niçin kullanılır?

Vücutta çeşitli nedenlerde pıhtı oluşumuna eğilim artabilir. Bu durumlarda oluşan pıhtılar yerinden koparak hayati organlarımıza (kalp, beyin, böbrek vs) giden damarları tıkayıp ciddi problemlere neden olabilir. Örneğin pıhtı beyine giderse inmeye (felç) neden olabilir.

• Bacaklarda, akciğerlerde veya kalp boşluklarında pıhtı oluşumu görüldüğünde,
• Atriyal fibrilasyon adı verilen düzensiz ve hızlı kalp atışlarının görüldüğü kişilerde bazı risk faktörleri de varsa,
• Metalik kalp kapağının bulunduğu kişilerde,
• veya pıhtıya eğilimin olduğu kişilerde kullanılır.

Coumadin ne yapar?

• Coumadin; K vitamininin oluşumunu engeller. K vitamini, kanın pıhtılaşmasında rol oynar. Bu yüzden K vitamini içeren besinler (bazı yeşil sebzeler ve bazı bitkisel yağlar) coumadinin etkisini azaltabilir (ama bu durum, bu sebzelerin yenmemesi için bir neden değildir, aşağıda açıkladım)
• Coumadin; vücudun kan pıhtısı yapma yeteneğini en aza indirger. Zararlı pıhtıların oluşumunu ve var olan pıhtıların büyümesini durdurmaya yardımcı olur. Coumadin var olan kan pıhtılarının yok olmasını sağlamaz.
• Coumadinin etkisi genellikle 24 saat içinde başlar. Etkisi tam olarak 72-96 saat içinde ortaya çıkar. Etkisi ilaç kesilse bile 2 ila 5 gün devam eder. Coumadin doktorunuzun size tavsiye ettiği dozda kullanılmalıdır.

Coumadini nasıl kullanmalıyım?

Coumadinin etkisi dozla doğru orantılıdır. Yani doz arttıkça etki daha da artar (kan daha da sulanır). Çok yüksek dozlarda kendiliğinden kanamalar da görülebilir. Coumadinin işe yarayabilmesi için kanda belirli bir düzeyde olması (yani kanın belirli bir oranda sulanması ) gerekir. Daha az olursa, işe yaramaz ve yine pıhtılar oluşur. Çok fazla olursa bu sefer de kanamalar görülebilir. Etkili olan bu dozu ayarlamak için kan testi yapılır. Doktorunuzun isteği üzerine yapılan bu kan testleri; İNR testidir. Eskiden bu amaçla protrombin zamanı (PT) kullanılıyordu. Günümüzde de halen kullanılmakla birlikte takipte İNR daha değerlidir. İlacı hangi dozda alacağınızı ve kan testlerinizin değerinin ne olması gerektiğini doktorunuz ayarlayacaktır. İlaç dozu kan testi değerlerinize göre ayarlanacaktır. Almanız gereken Coumadin miktarı zamanla değişebilir, bu nedenle doktorunuzun önerdiği zamanlarda kan testini yaptırıp doktorunuza danışmanız gerekir.

Arzulanan INR değerleri hastalığa göre değişmektedir:

Coumadin’i ne kadar sıklıkta, ne zaman kullanmalıyım?

Coumadin’i her gün aynı saatte ve doktorunuzun size önerdiği şekilde almaya çalışın. İlacı almayı unuttuğunuz takdirde, unutulan tableti, aynı gün içinde mümkün olduğunca çabuk içmeye çalışın. Telafi amaçlı da olsa asla ertesi gün 2 doz birden Coumadin kullanmamalısınız.

Kullanmam gereken Coumadin miktarı zamanla değişebilir mi?

Zaman içinde kullanmanız gereken Coumadin miktarında değişiklikler olabilir. Onun için belli zamanlarda (doktorunuzun size söyleyeceği sıklıkta) İNR testi yaptırmalısınız.

Coumadin ülkemizde hangi dozlarda bulunuyor?

Coumadin ülkemizde ortadan bölünebilir çentikli olarak 5 ve 10 mg’ lık dozlar halinde bulunuyor. İlacınızı alırken mutlaka doğru dozda (5 veya 10) verildiğine emin olunuz. Yurtdışında ise yine aynı isimle, çok daha hassas doz ayarlamalarına imkan veren çok çeşitli miligramlarda (her biri ayrı renklerde) bulunuyor.

İNR testini ne zaman yaptırmam gerekir?

Coumadin’i ilk kullanmaya başladığınız günden sonra 3-4 günde bir yapılması gereken kan testleri, coumadinin etkisi istenilen düzeye ulaştıktan sonra 3-4 haftada bire düşürülür ve bu şekilde gider. Bu testler doktorunuz tarafından belirlenecek Coumadin miktarının doğru saptanmasını sağlar.

İNR testinin periyodik aralıklarla tekrarlanması, ilaç tedavisinden maksimum yarar sağlanması açısından gereklidir.

İNR tahlil sonuçlarını değiştiren etmenler nelerdir?

Kullanılan diğer ilaçlar, uygulanan diyetler ve hastalıklar, ilaç etkinliğinin, dolayısıyla da İNR oranının değişmesine neden olabilir. Aslında coumadin alınması gereken dozu bakımından dertli olan bir ilaçtır. Bir çok şeyler etkinliğini değiştirebilir. Bu durum alan kişiden bağımsız olabilir, yani kişinin bir hatasından olmayabilir. Onun için zaman zaman ilacın dozunun ayarlanması gerekebilir.

Coumadin’in olası yan etkileri nelerdir?

En önemli yan etki kanamalardır:

• baş ağrısı ve baş dönmesinden şikayetçiyseniz,
• burun kanamaları oluyor ve kanama durmuyorsa,
• dişlerinizi fırçalarken diş eti kanamanız oluyorsa,
• kan kusuyorsanız,
• bilinmeyen nedenlerle cildinizde siyah ve mor lekeler oluşuyorsa,
• idrar renginiz kırmızı ya da koyu kahverengi ise,
• tuvaletinizi yaptığınız sırada dışkının rengi siyah ya da kırmızıysa,
• menstruasyon (adet) döneminde normalin üstünde kanamanız oluyorsa,
• beklenmeyen ağrı ve şişkinlikler hissedildiğinde,

hemen doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.

Pek sık görülmemekle birlikte Coumadin’in ciddi yan etkilerinden biri de “deri nekrozu (harabiyet)” ve “mor parmak” sendromudur.

İlaç etkileşimleri ve uygulanması gereken diyet hakkında neler bilmeliyim?

Coumadin, reçeteli ve reçetesiz satılan bir çok ilaçla etkileşimde bulunur. Bu nedenle, herhangi bir ilacın kullanımına başlamadan, kullanımını bırakmadan veya ilaç değiştirmeden önce mutlaka doktorunuza başvurmalısınız. Reçetesiz satılan ve Coumadin ile etkileşen bazı ilaçların arasında; romatizma ağrılarında kullanılan ağrı kesici ilaçlar, aspirin, mide ülserinde kullanılan bazı ilaçlar (simetidin, ranitidin), K vitamini içeren vitamin hapları bulunmaktadır. Bitkisel ilaçlar da Coumadin ile etkileşime girebilir. Bitkisel ve doğal ürünler kullanıyorsanız, doktorunuzu bunlar hakkında bilgilendiriniz.

Aşağıdakilerden herhangi birinin olması halinde ne yapmalıyım?

• Vücudunuzda kesiğe neden olduğunuzda ve kanamayı durduramadığınızda; kesinlikle doktorunuza danışmalısınız, size medikal bir müdahale uygulanması gerekip gerekmediğine doktorunuz karar vermelidir.
• Hamile kalma durumunda; hamile iseniz ya da hamile kalacaksanız, Coumadin kullanmak bebekte ciddi problemlerin oluşmasına neden olur. Coumadin kullanıyor ve hamile kalmak istiyorsanız mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
• Coumadini saatinde almayı unutmanız halinde; telafi için asla fazladan Coumadin almayınız. Kaçırdığınız tableti aynı gün içinde içmeye çalışınız, ertesi gün telafi amacıyla alınan 2 doz Coumadin sağlığınız için tehlike yaratabilir.
• Coumadin kullanırken yolculuk yapmak isterseniz veya yolculuğa çıkmanız gerekirse; İNR testi yaptırmanız gerekebilir, bu nedenle doktorunuzu seyahat planınızdan haberdar ediniz. Yolculuk süresince, yemek yeme alışkanlıklarınızı ve günlük aktivitelerinizi rutin şekilde devam ettirmeye çalışın. Seyahat süresince ihtiyacınızı karşılayacak miktarda Coumadin’i yanınızda götürdüğünüze emin olun.
• Bir spor aktivitesinde yer almak isterseniz, mutlaka doktorunuza danışmanız gerekmektedir, ciddi sakatlanmalara yol açacak aktivitelerden kaçınmanızı isteyebilir.

Yemek yeme düzenimde bir değişiklik yapmam gerekir mi?

Besinlerle aldığınız K vitaminindeki büyük değişiklikler, Coumadin’in vücudunuza olan yararını olumsuz yönde etkileyebilir. Uyguladığınız diyeti dengeli tutmanız, aldığınız K vitamini seviyesini belirlemekte son derece önemlidir. Örneğin 10 günde bir ıspanak yemeği yiyorsanız aynı sıklıkta yemeğe devam edebilirsiniz. Ama bir hafta süreyle her gün ıspanak yerseniz, coumadin etkinliği azalacak yani İNR düşük çıkacaktır.

Yemek düzeninizde büyük değişiklikler yapmadan önce, lütfen doktorunuza danışınız. Eğer yaptığınız değişiklikler, sağlık sorunlarınızdan kaynaklanan zorunlu değişiklikler ise, bu durumda da doktorunuzu bilgilendirmeniz gerekmektedir.

Bol miktarda K vitamini içeren besinlerin tüketiminden kaçınmalı mıyım?

Hayır. Tek yapmanız gereken, diyetinizi dengeli tutmanızdır. Sağlıklı bir beslenme için gerekli olan besinler de (yapraklı yeşil sebzeler ve bazı baklagiller gibi) içerdikleri K vitamini açısından zengin olabilirler. Önemli olan besin dengesini sağlayabilmektir. Çünkü coumadin dozu sizin yemek tarzınıza göre ayarlanacaktır. Ne yazık ki bir çok yerde (ve bilgi kirliğinin çok yoğun olduğu internette) coumadin kullananlara, son derece yararlı ve sağlıklı olduğu kesin kanıtlanmış olan yeşil sebzeler yasaklanmaktadır. Bu doğru değildir: Bu besinleri her zaman hangi sıklık ve miktarda tüketiyorsanız aynı şekilde tüketmeye devam ediniz. Çünkü ilacınız her zaman aldığınız diyete göre ayarlanır.

Yiyeceklerin dondurulması, kurutulması ya da pişirilmesi, içerdikleri K vitamini miktarını değiştirir mi?

Pişirilen, dondurulan veya kurutulan besinlerin içerdiği K vitamini miktarı, tazeyken içerdikleri miktarla aynıdır.

Tükettiğim besinlerde ne kadar K vitamini bulunmaktadır?

Orta miktarda K vitamini içeren besinler:

• Margarin
• Zeytin yağı
• Kuşkonmaz
• Avokado

Yüksek miktarda K vitamini içeren besinler (bunlar genel olarak yeşil sebzelerdir):

• Mayonez
• Kanola, soya yağı
• Brokoli
• Brüksel lahanası
• Lahana
• Hindiba
• Yeşil soğan (çiğ)
• Kara lahana
• Yeşil lahana
• Kıvırcık salata
• Aysberg salata
• Yeşil hardal
• Maydanoz
• Nane
• Bezelye
• Ispanak
• Semiz otu
• Tere
• Şalgam yaprağı
• Yeşil çay
• Pazı
• Salatalık (kabuklu)

UNUTMAYINIZ Kİ; hangi besinin daha çok K vitamini içerdiğinden daha önemlisi, sizin diyetinizin dengeli olmasıdır. Yani hangi besinden  ne kadar sıklıkta alıyorsanız aynı sıklıkta almaya devam etmelisiniz.

COUMADİN KULLANIRKEN

Yapılması Gerekenler:

• Coumadin’i doktorunuzun size tavsiye ettiği gibi kullanın.
• Günlük yeme alışkanlıklarınızı aynı tutmaya çalışın.
• Sizden istendiği zaman kan tahlillerinizi yaptırmayı kesinlikle ihmal etmeyin.
• Kullandığınız her türlü ilaçtan ve uyguladığınız beslenmeye yönelik her türlü bitkisel ilaçlardan doktorunuza bahsediniz.
• Hastalanma, yaralanma ve durdurulamayan kanama durumlarında mutlaka doktorunuza başvurun.
• Dişçiye gittiğinizde veya herhangi bir sağlık uygulamasında, operasyonu gerçekleştiren sağlık görevlisine coumadin kullandığınızı bildirin.
• Yanınızda coumadin kullandığınızı bildiren bir not taşıyın.

Yapılmaması Gerekenler:

• Telafi amacıyla fazladan tablet almayınız.
• Hamile iseniz veya hamile kalma ihtimaliniz varsa doktorunuzu mutlaka haberdar ediniz.
• Doktorunuza danışmadan başka bir ilaç kullanmayınız.
• Doktorunuz özellikle belirtmedikçe başka warfarin tabletlerini Coumadin’le birlikte kullanmayınız. Unutmayınız ki, jenerik warfarin tabletleri ve Coumadin aynı tedavi için kullanılır ve birlikte alınması yüksek doza neden olur. Bu iki tabletin değişik şekilleri ve işaretlerinin olması, yanlışlıkla ikisini birden almanıza neden olabilir.
• Alkol tüketiminden kaçının.
• Travmatik yaralanmalarla sonuçlanabilecek her türlü aktiviteden kaçının.
• Alternatif tıpta kullanılan bir takım maddeler de warfarin ile etkileşime girebilir (kontroitin, balık yağı, ginkgo biloba, ginseng, mentol, deniz yosunu, E vitamini vb). Bunların kullanımı için mutlaka doktorunuza danışınız.

Eskiden pıhtı oluşumunu engelleyen ve ağızdan alınan tek ilaç coumadin iken günümüzde coumadinin bir çok alternatifi bulunuyor. Yeni çıkan bu ilaçları alırken belli zamanlarda kan testi ile doz ayarlamak gerekmez. Yalnız bu ilaçlar, kapak hastalığı (mitral darlığı) sonucu gelişen atrial fibrilasyon ile metalik kalp kapaklarında coumadinin yerini alamamıştır.

Ayrıntılı Bilgi:

İNR değerini etkileyen faktörler

İNR değerini etkileyen ilaçlar