Kalp Kapakları

Konu Başlıkları:

1. Genel Anatomi
2. Kalbin İletim Sistemi
3. Kalbin Atardamarları
4. Kalp Kapakları

Kalp kapakları

Kalp dört odacıktan oluşur: üst kısımda iki kulakçık (sağ ve sol atrium) ve kulakçıkların altında iki karıncık (sol ve sağ ventrikül). Kulakçıklar ile karıncıklar arasında ve karıncıklarla buradan çıkan damarlar  arasında kapaklar bulunur. Kapaklar, kanın tek yönlü akmasını, dolayısıyla kanın geri kaçışını engellemeye yarar. Kapaklar, kanın karıncıklara tek yönlü girişini sağlarken tek yönlü de çıkışını sağlarlar. Her kapak (2 yaprakçıktan oluşan mitral kapak hariç) 3 yaprakçıktan oluşur. Bu dört kalp kapak şunlardır (bakınız şekil):

1. Triküspit kapak: sağ kulakçık ve sağ karıncık arasında bulunur.
2. Pulmoner kapak: sağ karıncık ile pulmoner arter (akciğer arteri) arasında bulunur.
3. Mitral kapak: sol karıncık ve sol kulakçık arasında bulunur.
4. Aort kapağı: sol karıncık ile aort arasında bulunur.

Kalp kapakları nasıl çalışır?

Kalp kası kasılıp gevşedikçe kapaklar da açılır ve kapanır. Bu şekilde kan karıncıklara ve kulakçıklara dönüşümlü olarak dolar. Kapaklar çok sağlam bir dokudan yapılmıştır, kapandıkları zaman kanı kaçırmaması için aynı zamanda ucunda kasları (papiller kaslar) olan çok sağlam ipler (chorda) yardımıyla ventrikül duvarına tutturulmuştur. Ventrikül kasıldığı zaman kapalı olan kapaklar yüksek basınçtan dolayı geriye kan kaçırmasın diye kordaların kasları kasılarak kapağı sıkıca kapalı tutarlar. Açılıp kapanması, daha çok ventrikül içindeki basınç değişiklikleri ile ilgilidir. Aşağıda kalbin sol tarafındaki kapakların nasıl çalıştığı anlatılmıştır:

1. Sol karıncık gevşedikten sonra aort kapağı kapanır ve sol kulakçıktan sol karıncığa kan akışını sağlamak için mitral kapak açılır,
2. Sol kulakçık kasılır ve sol karıncığa daha fazla kan akışı olur,
3. Daha sonra sol karıncık kasılır, mitral kapak kapanır ve böylece kanın tekrar sol kulakçığa kaçması önlenir. Aynı zamanda aort kapağı açılır, böylece kan aortaya atılır. Daha sonra sol karıncık gevşer aort kapağı kanın sol karıncığa geri kaçmasını engellemek için kapanır ve böylece döngü devam eder (Aynı zamanda bakınız: kan dolaşımı)

Benzer olaylar sağ tarafta, triküspit kapak ile pulmoner kapak arasında olur: Kalbin sağ tarafında; mitral kapağın yaptığı işi, triküspit kapak, aort kapağının yaptığı işi ise pulmoner kapak yapar.

Kalp kapak hastalığı nedir?

Kalp kapaklarındaki hastalıklar büyük oranda romatizmal kalp hastalığı sonucu oluşur. Bunun dışında, kapakların yapısal bozuklukları, kalp boşluklarının genişlemeleri, kalp damar hastalıkları, iltihabi hastalıklar, yaşla kapaklarda kalsiyum birikmeleri (kalsifikasyon) de kapak hastalığına neden olabilir.

Kalp kapaklarında iki türlü bozukluk olabilir:

• Kapak Yetmezliği: Kapakçıklar tam olarak kapanmaz; böylece yalnızca ileriye doğru akması gereken kanın bir kısmı da geriye doğru kaçar. Dolayısıyla kalbin yaptığı işin bir kısmı boşa gitmiş olur. Böylece kalbin yükü artar. Kapak yetmezliği fazla miktarda olursa kalp yetmezliğine neden olabilir.
• Kapak Darlığı: Kapaklar arasındaki açıklık daralır, böylece kalbin diğer boşluklara veya damarlara kan göndermesi zorlaşır. Kalp bunu başarmak için daha fazla güç harcar. Darlık oranı fazla olursa kalpten atılan kanın azlığına bağlı şikayetler ortaya çıkar ve yine kalp yetmezliği oluşabilir.

Bazı durumlarda aynı kapakta hem darlık hem de yetmezlik (mitral darlığı+mitral yetmezliği gibi) olabilir.

Ayrıca bakınız:
Kalp kapak hastalıkları
Kan dolaşımı
Kalbimiz nasıl çalışıyor?