Konu Başlıkları:
- Ani Ölüm İle İlgili Neler Biliyorsunuz?
- Ani Ölüm Önlenebilir mi?
Ani ölümü önleyebilir miyiz?
Sadece ülkemizde değil, batı toplumlarında da ani ölüm hep kaderci bir yaklaşımla ele alınmış, önlenmesi mümkün olmayan bir durum olarak değerlendirilmiş ve ölüm öncesinde hastanın acı çekmemiş olması, yakınları için bir teselli kaynağı olmuştur. Günümüzde bu yaklaşım geçersizdir: Ani ölüm de diğer birçok hastalık gibi önlenebilir ve tedavi edilebilir bir durumdur.
Ani kalp ölümü tüm dünyada çok önemli bir sağlık sorunudur. Kalp ve damar sistemi hastalıkları, ölümün tüm dünyadaki en önemli nedenidir. Bu hastaların yaklaşık yarısında ölüm ani ölüm şeklinde gerçekleşmektedir. Bu ölümlerin en önemli nedeni kalbi besleyen damarlarda daralmalar ve tıkanıklıklar sonucu gelişen koroner arter hastalığına bağlı gelişen ölümcül aritmilerdir. Yapılan çalışmalarda ani kalp ölümünün %80 oranında kalbi besleyen damarlardaki darlıklar ve tıkanmalar nedeniyle oluştuğu saptanmıştır.
Koroner damar hastalığının yanı sıra diğer yapısal kalp hastalıkları da ani ölüme neden olabilmektedir. Ani kalp ölümünün engellenmesi, en başta koroner damar hastalıklarının engellenmesi ile mümkündür. Sigara, kolesterol yüksekliği ve tansiyon yüksekliği, kalp hastalığına neden olan ve önlenebilir ya da tedavi edilebilir risk faktörleridir.
Bunun dışında kalp sağlığı açısından düzenli kontroller yaptırarak, bazı olayları önlemek mümkündür. Bazı nadir görülen ailesel geçişli hastalıklar, sağlıklı genç bireylerde ani ölüme neden olabilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli hastalar çeşitli tanısal yöntemlerle saptanabilmektedir. Özellikle yakın akrabalarını beklenmedik ani ölümlerle kaybedenlerin bir kardiyoloji merkezinde değerlendirilmeleri gerekir.
Automated External Defibrillator (AED) (otomatik vücut dışı şok verici cihaz)
Ani ölümü önlemede AED (automated external defibrillator) denilen otomatik taşınabilir şok verici cihazlar çok önemlidir. Bu cihazlar insanların toplu bulunduğu (havaalanları, kongre merkezleri, alışveriş merkezleri vb.) yerlerde bulunmakta ve orada bulunan görevlilerin gerektiğinde kullanması için gerekli eğitimler verilmektedir.
Cihazın kullanımı gayet kolaydır. Paketinden çıkarılıp açıldıktan sonra sırayla yapılacak talimatları sözel veya yazılı olarak verebilir. Cihazın, ritmi algılamak ve gerektiğinde şok vermek için, cihaza kablo ile bağlı olan 2 adet pad vardır. Bu padler esnek olup, bir yüzü yapışkan ve iletkendir. Bunlar, göğüste; biri sağ köprücük kemiğinin aşağısına, diğeri ise sol memenin alt kısmına yapıştırılır (böylece kalp, iki pad arasına alınmış olur). Cihaz önce hastanın ritmini analiz eder. Şok verilerek düzeltilebilir bir aritmi ise, sesli olarak cihazı kullanan operatörü uyarır (“Şok ver, şu düğmeye bas” gibi). Şok verilirken, hastaya kimsenin dokunmaması gerekir. Cihaz şok verdikten sonra hastanın normal ritmine dönüp dönmediğini yeniden değerlendirir.
Videoda, AED cihazının kullanımının nasıl olduğu insan maketi üzerinde anlatılmaktadır (ingilizce).
Günümüzde ciddi kalp hastalıkları olan bireylerde çeşitli tetkiklerle ani ölüm riski belirlenebilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli bireylere yerleştirilebilir (implante edilebilir) defibrilatör adı verilen özel kalp pilleri takılarak ani ölüme yol açan ölümcül aritmiler tedavi edilerek ani ölüm önlenebilmektedir. Bu yöntemle son yıllarda dünyada birçok hayat kurtarılmıştır.
Ayrıca bakınız: