Aort yetmezliği

Konu Başlıkları:

Aort kapağı sol ventrikül ile aort arasında bulunur ve sol ventrikülden aortaya atılan kanın tekrar sol ventriküle geri dönmesini önler (bakınız: kan dolaşımı ve kalp kapakları). Aort kapağı normalde 3 yaprakçıktan (küspis) oluşur.

Aort yetmezliği (AY), normalde tamamen açılarak kanın ileri doğru gitmesine izin veren ve kapanarak kanın geriye kaçışını önleyen kapakçıkların, çeşitli nedenlerle tam kapanamaması ve ileri doğru fırlattığı kanın bir kısmının sol ventriküle tekrar geri gelmesi ve böylece sol ventrikülün işinin (yükünün) artmasıdır. Olayın ne kadar önemli olduğu, oluşturacağı şikayet ve tedavi şekilleri tamamen geri kaçışın ne kadar olduğuna bağlıdır. Geri kaçışın miktarına göre (Bu; eko veya anjiyografide ventrikülün değerlendirilmesi ile yapılır) AY derecelendirilir (Birinci, ikinci, üçüncü derece gibi. Artan dereceler AY’nin daha önemli olduğunu gösterir.).

Normalde sol ventrikülden aort kapağından geçerek aorta fırlatılan kan, tek yönlü çalışan kapakların kapanmasıyla geri gelemez (soldaki resim). Ancak aort yetmezliğinde aort kapağı tam kapanamadığından aorta atılan kanın bir kısmı tekrar sol ventriküle gelir (sağdaki resim).

Nedenleri

Temelde 3 neden söz konusudur:

Yaprakçıkların hasar görmesi (yırtılması, deformasyonu vs): romatizmal kalp hastalığı, künt darbelerle yırtılması, kalbin iç zarının iltihabı (endokardit)
Yaprakçıkların anormal olması (biküspit aort kapağı),
Yaprakçıkların bağlı bulunduğu aort kökünde genişleme olması: aort anevrizması, hipertansiyon, Marfan sendromu, bazı bağ doku hastalıkları.

AY’ne yol açan faktörler, ülkelere göre değişiklik gösterir. Gelişmekte olan olan ülkelerde en sık neden romatizmal kalp hastalığı iken, gelişmiş ülkelerde aort kökünde genişleme veya kapağın 2 yaprakçıktan oluşmasıdır (biküspit). Biküspit aort kapağı aort darlığının da nedenlerinden biridir. Nedenin romatizmal kalp hastalığı olduğu durumlarda sıklıkla diğer kapaklar (en sık mitral) da birlikte etkilenir. AY, aort darlığı ile birlikte bulunabilir. Bu durumda, ya darlık, ya da yetmezlik daha önemlidir.

Şikayetler

Şikayetler AY ‘nin derecesi ile ilgilidir. Hafif AY’inde hayat boyu şikayet olmayabilir. Ama AY derecesi arttıkça sol ventrikülün aortaya attığı kanın büyük bir kısmı geriye geldiği için sol ventrikül zamanla yorulur, genişlemeye başlar ve ileride ise kasılma gücü azalmaya başlar. Şikayetler de AY’nin önemine göre değişiklikler gösterir. Önemli AY’de her zaman olan şikayet; kalbin atımının sarsıcı bir şekilde hissedilmesidir. Bu his özellikle yatar pozisyonda ve sol tarafa dönüldüğünde artar.

Özellikle gece uykuda kalp hızının daha yavaşladığı saatlerde koroner damarların yeteri basınçta dolmamasına bağlı angina olabilir.

İlerde sol ventrikülün genişlediği ve kasılma gücünün azaldığı safhada halsizlik, çabuk yorulma ve kalp yetmezliği şikayetleri ortaya çıkar.

Tanı

AY’de kalp sesleri tipik özellikler gösterir. Dolayısı ile kalp seslerini dinleyerek bir çok durumda tanı konabilir. Tanıyı kesinleştirmek ve kapak alanı, basınç farkı, sol ventrikülün performansı vs için ekokardiyografi (eko) çok değerli bilgiler verir. Sol ventrikülden aortaya fırlatılan kan atım miktarının artmasına (sol ventrikül normalde kendine sol atriumdan gelen kanı aortaya atarken, AY’inde buna aortadan geri kaçan kan da eklenir ve böylece bir atımda aortaya fırlatılan kan miktarı artar) ve atılan kanın bir kısmının tekrar sol ventriküle gelmesine bağlı olarak büyük tansiyon (sistolik) yüksek, küçük tansiyon (diyastolik) ise düşük çıkar. (Örneğin 160/40 mmHg gibi). Hatta dinleme aletiyle (steteskop) yapılan tansiyon ölçümlerinde bazen sesler sıfıra kadar duyulabilir.

Tedavi

Kapak hastalıklarında tedavide ortak özellikler için bakınız.

AY’nin hafif olduğu durumlarda hastalar, kalbin işini kolaylaştırıcı bazı ilaçlar verilerek izlenir. Önemli AY, hastada şikayetlere yol açarsa veya şikayet olmasa bile sol ventrikülün aşırı yükten dolayı büyümeye ve bozulmaya başladığı durumlarda cerrahi olarak kapak değiştirilir (aort valv replasmanı -AVR-). Yeni konulan kapağa protez kapak denir. Çok dayanıklı olması nedeniyle çoğunlukla metalik protez kapak kullanılır, bu durumda hasta hayat boyu kan sulandırıcı warfarin (coumadin) alır. Bazı özel durumlarda ise biyolojik kapak (biyoprotez) kullanılır.
Biyoprotezler için coumadin gerekmez ama ömürleri kısadır. 8-10 yıl içinde dejenere olurlar.

Triküspit kapak hastalıkları (darlık ve yetmezlik) »

Aort yetmezliği