Bitkisel sterol ve stanoller yapı olarak kolesterole benziyor. Steroller doğal olarak az miktarlarda meyveler, sebzeler, kuruyemiş, çeşitli tohum, bitkisel yağlar ve çeşitli bitkilerde bulunuyor. Aslında bunlar bitki hücre zarının ana yapıtaşlarından biri. Aslında bitkisel sterol ve stanollerin kolesterol düşürücü etkileri 50 yıldır biliniyor. Stanoller ise yine benzer bitkisel kaynaklarda çok az miktarlarda bulunuyor.
Tipik bir batı tarzı mutfakta yenilen yemeklerle bir günde 20-50 mg stanol ve 150-400 mg kadar da sterol alınıyor ki kolesterol üstüne etki için son derece yetersiz miktarlar. Çünkü etkili olmaları için sterol esterlerinin günde 1.3 gram, stanol esterlerinin ise günde 3.4 gram alınması gerekiyor. Durum böyle olunca bunların ticari olarak üretilip yoğurt, yağ gibi besinlere karıştırılması düşünülüyor (bu tür besinlere fonksiyonel besinler diyoruz). Ancak üretim süreci pahalı olduğu için bu fiyat, ürüne de yansıyor ve yoğurdu örnek olarak verirsek; ülkemizde sterol ve stanol katıştırılmış yoğurt, normal bir yoğurda göre tam 10 kat daha pahalı satılıyor.
Elbette bu ürünler, kolesterolünü ılımlı düşürmek isteyenler tarafından veya pahalı olmalarını dert etmeyip de mevcut ilaç tedavisine yardımcı olsun diye tedaviye ek olarak alanlar tarafından kullanılabilir ve önerilebilir.
Bazı noktalara dikkat çekmek için;
Sonuç:
Kolesterol yüksekliği tedavisi, spekülatif ve popülist yaklaşımlarla tedavi edilemeyecek kadar, son derece önemli ve son derece ciddi yaklaşılması gereken -çünkü insan hayatını ve kalitesini çok yakından etkileyen- bir konudur. Doktorunuz size ilaç tedavisi öneriyorsa lütfen kullanınız. İlacın yerini tutması için alternatif başka yollar aramayınız.
Not:
Bu konuyla ilgili çok güzel bir yazıyı yeni olarak Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Üyesi Prof. Dr. Mehmet Melli yazdı. Bu güzel yazıyı siteme koymazsam konu eksik kalacaktı:
Gıda Katkı Maddesi Olarak Kullanılan Bitkisel Sterol ve Stenollerin Reklamları Üzerine
Dr. Ahmet Alpman
Editör