Konu Başlıkları:
Pulmoner kapak sağ ventrikül ile pulmoner arter arasında bulunur ve sağ ventrikülden pulmoner artere fırlatılan kanın tekrar sağ ventriküle geri dönmesini önler (bakınız: kan dolaşımı ve kalp kapakları). Pulmoner kapak normalde 3 yaprakçıktan (küspis) oluşur.
Pulmoner kapak hastalıkları yine diğer kalp kapaklarında olduğu gibi; darlık ve/veya yetmezlik şeklinde görülür.
Pulmoner kapak darlığı (PD), normalde tamamen açılarak kanın sağ ventrikülden pulmoner artere geçişine izin veren pulmoner kapağın, çeşitli nedenlerle daralarak bu geçişe engel oluşturmasıdır.
PD’ın hemen hemen tek nedeni doğumsal (konjenital) ‘dır ve genellikle tek başına görülür. Daha az sıklıkta görülen nedenler ise romatizmal kalp hastalığı ve Fallot tetralojisidir.
Hafif olan darlıklarda herhangi bir şikayet olmaz. Orta ve önemli PD’da ise kanın yeteri kadar akciğerlere (ve dolayısıyla sol ventriküle) atılamamasından dolayı yorgunluk özellikle eforla nefes darlığı oluşur. Bu grup hastalarda tanı çoğunlukla çocuk yaşta konur ve uygun tedavisi yapılır.
Şikayetlerin varlığında tipik dinleme bulguları ve ekokardiyografi (eko) ile tanı kolayca konur. Eko ile kapağın anatomisi, darlığın ciddiyeti (Sağ ventrikül ile pulmoner arter arasındaki basınç farkı -gradient-) araştırılır.
Kapak hastalıklarında tedavide ortak özellikler için bakınız.
Hafif PD’da bir şey yapılmaz belli aralıklarla izlenir. PD, şikayet oluşturuyorsa veya gradient (dolayısıyla darlık miktarı) çoksa müdahale gerekir. Müdahale, kapağın kasık damarından girilerek balon ile açılması (balon valvotomi) ile yapılır. Başarı oranı çok yüksek olan bu yöntem ile kapakta yeterli açıklık sağlanır. Kapak anatomisinin uygun olmadığı veya darlığın kapakta değil de kapağın üstünde veya altında olduğu durumlarda cerrahi olarak müdahale gerekebilir.
Pulmoner kapak yetmezliği (PY), normalde tamamen açılarak kanın sağ ventrikülden pulmoner artere geçişine izin veren pulmoner kapağın, tam kapanamaması ve bunun sonucunda pulmoner arterden sağ ventriküle kanın geri kaçmasıdır (Kapakların anatomisi ve kalbin çalışma prensipleri için bakınız: kan dolaşımı ve kalp kapakları).
PY, az derecelerde sağlıklı insanlarda da görülebilir. Bunun bir önemi yoktur ve bir şey yapılması gerekmez. Orta ve ileri derecede PY ise, pulmoner arterde basınç yükselmesine (pulmoner hipertansiyon) bağlı olarak pulmoner arterin genişlemesi ve bunun sonucunda kapak yaprakçıklarının uç uca gelememesine bağlı olarak oluşur (fonksiyonel PY).
Nadir olarak görülen nedenler ise romatizmal kalp hastalığı, endokardit, künt göğüs darbeleridir.
Çoğunlukla pulmoner hipertansiyon gibi altta yatan bir neden olduğu için şikayetler esas neden ile ilgilidir. Ancak kapak problemine bağlı ileri derecedeki PY’de sağ ventrikül yük altında kalacağından çabuk yorulma, eforla nefes darlığı olabilir. Zamanla sağ kalp yetmezliği oluşabilir ve bu durumda karaciğer büyüklüğü, ayaklarda ödem, boyun toplardamarlarında şişlik vs gibi bulgu ve şikayetler çıkar.
Tipik dinleme bulguları ve ekokardiyografi (eko) ile kolay tanı konur.
Kapak hastalıklarında tedavide ortak özellikler için bakınız.
Fonksiyonel PY’de tedavi altta yatan nedene yöneliktir. Kapağın kendisine ait olan nedenlerden dolayı gelişen PY’de, yetmezlik çok önemli olmadığı ve sağ ventrikül etkilenmediği sürece bir şey yapılmaz.
İlaçlara rağmen yeterli kontrol sağlanamayan, sağ kalp yetmezliği oluşturmuş önemli PY’te ise cerrahi olarak kapağın değiştirilmesi düşünülebilir.