Son günlerde kolesterol yüksekliği olan hastalardan statin grubu ilaç alanların önemli bir kısmında şeker hastalığı (diyabet) geliştiğine ait medyada haberler çıktı. Sağlık haberleri konusunda medyanın ne yazık ki ciddi problemleri var. Sağlık çok popüler olduğu ve medya da popüler konuları sevdiği için sağlık haberleri, haberin doğruluğuna bakılmadan, araştırılmadan yayınlanıyor ve konunun özünü anlatmayan, merak veya tepki uyandıracak kelimeler ustalıkla seçilerek manşet haline getiriliyor. Bu şekilde daha önce de yine kolesterol ilaçları dışında, aspirin ve yumurta hakkında da yalan yanlış bir çok şey gündeme geldi. Bu son haber de bu kargaşadan fazlası ile nasibini aldı.
Haber bilimsel alandaki en önemli dergilerden biri olan Lancet’de, 17 Şubat 2010 tarihinde yayınlanan yeni bir makaleden alınmıştı ama sonuçları son derece yanlış yorumlanmıştı. Dergideki çalışmada, 13 büyük statin çalışmasında kullanılan 5 farklı statin değerlendirilmişti. Bu çalışmalarda toplam 91.140 hasta bulunuyordu ve bu kapsamda statin tedavisi ile yeni diyabet gelişimi arasındaki ilişki araştırılmıştı.
Araştırma sonucunda, gerçekten de statin kullananlarda şeker hastalığı gelişimi, kullanmayanlara göre biraz yüksek çıktı. Buna göre statin kullananlarla kullanmayanlar arasında yeni diyabet gelişiminde %9 fark bulundu. Ancak bu fark yüz kişiden 9’unda şeker çıkıyor diye yansıtıldı. Oysa bu fark rölatif bir farktı: Statin kullanmayan 45.619 hastanın %4.5’inde diyabet gelişimi gözlenirken, statin tedavisi alan 45.521 hastanın %4.89’unda diyabet gelişimi gözlendiği bulundu: %4.89 ile %4.5 arasındaki rölatif fark %9’dur.
Kullanılan statin çeşitleri arasında, diyabet riski ile ilişki açısından belirgin fark görülmediği belirtilmiştir.
Kalp damar hastalığı riski bakımından orta ve yüksek riskli hastalarda (bakınız: Kalp Damar Hastalıklarında Risk Faktörleri) kısa ve orta dönem statin kullanılmasının kardiyovasküler olayları azaltıcı faydalarının, diyabet gelişiminde izlenen bu küçük risk artışına göre çok daha ağır bastığı vurgulanmıştır.
Bu araştırmanın sonuçlarını anlaşılabilir rakamlarla ifade edersek; örnek olarak 255 hastamız olsun. Bu hastalara 4 yıl boyunca statin verelim. Bu grupta 4 yıl sonra statin kullanımından dolayı fazladan 1 hastada şeker hastalığı gelişimi görülecekti. Yani statin vermeseydik, şeker hastalığı görülen hasta sayısı 1 hasta eksik olacaktı. Görüldüğü gibi şeker hastalığı gelişiminde biraz artış var ama oran son derece az. Aslında kalp damar hastalığı riski yüksek hastalara statin vermesek ne oluyor ona bakmak gerekli: yapılan çalışmalarda bu grup hastada statin tedavisi ile 4 yıllık bir sürede 5.4 kişide ölüm veya miyokart infarktüsü ve yine aynı sayıda inme ve kalp damarına müdahale işlemlerinde azalma görülüyor.
Dolayısı ile statin verdiğimiz durumda kalp damar olaylarında belirgin olarak azalma olurken şeker hastalığında çok az bir miktar artış olduğu görülüyor. Oransal olarak değerlendirildiğinde statin verilmesinin yarar/zarar oranı 9/1. Yani yarar oranı 9 kat daha fazla.
Statins and risk of incident diabetes: a collaborative meta-analysis of randomised statin trials. Lancet. 2010 Feb 27;375(9716):735-742. Epub 2010 Feb 16. Balancing the benefits of statins versus a new risk-diabetes. Lancet. 2010 Feb 27;375(9716):700-701. Epub 2010 Feb 16.
Statinler hakkında bilgi:
Statinler