14 Ocak 2008 de yayınlanan bir araştırma (ENHANCE çalışması) sonuçlarıortalığı karıştırdı. Bu çalışmada kolesterolun barsaklardan emilimini önleyen ve bu sayede statinlerin üstüne ek olarak LDL (kötü) kolesterolü %20 daha fazla düşüren bir ilaç olan ezetimib adlı ilacın, kolesterolü bilindiği şekilde düşürdüğü halde damar sertliğini geriletici etkisinin (kendisine ait) olmadığı bulunmuş:
Çalışmada 720 hasta iki gruba ayrılıp, bir gruba 80 mg statin (simvastatin), diğer gruba ise 80 mg simvastatin+10 mg ezetimib verilmiş ve hastalar 2 yıl süreyle izlenip boyun atar damarlarında damar sertliği gelişim hızları ölçülmüş. Süre sonunda ezetimib alanlarda LDL kolesterol daha fazla düşmesine rağmen damar sertliği gelişim hızlarında bir farklılık bulunmamış. Yani damar sertliği üzerine ezetimibin tek başına katkısı olmamış (oysa statinlerin tek başına bunu yapabildiği biliniyor).
Çalışmayı yürüten sponsor şirket ise ilacı çıkaran MSD (Merck/Schering-Plough) firması.
Ezetimib bizde Ezetrol adıyla (10 mg) satılıyor. Simvastatin ile kombine bir formu da var (İnegy). Bizde sosyal güvenlik kurumları zaten ilacın bedelini, statinin yetersiz kaldığı durumlarda tedaviye eklenirse ödüyor.
Olumsuz ilaç haberleri (buradaki çalışmada olumsuz demek yerine etkisiz demek daha doğru) olumlulardan çok daha fazla medyatik olduğu için ve kolesterol ilaç piyasası ilaç sektörünün amiral gemilerinden biri olduğu için bu haber özellikle ABD’de oldukça geniş yankılandı. Bunun üzerine ABD’nin büyük kardiyoloji kuruluşları (ACC ve AHA) arka arkaya bildiri yayınladılar. Bu yayınlarda, ortak olarak; tek bir çalışmanın sonuçları ile önemli kararlar verilemeyeceği, ilaç hakkında olumsuz bir şeyin bulunmadığı, ilacı kullananların kesmesi için bir neden bulunmadığı, ilacın tek başına statinin yetersiz kaldığı veya statinin yan etkilerinden dolayı dozunun artırılamadığı durumlarda kullanılması gerektiği belirtildi.
Benim görüşüm de bundan farklı değil doğrusu. Tıp tarihi, tek bir konuda bile değişik sonuçları olan milyonlarca çalışmalar ile doludur. Bizler karar verirken çok fazla hasta üzerinde ve çok daha uzun süreli çalışmalara bakıp karar veririz. Bu çalışmanın 720 hasta (her bir gruba bunun yaklaşık yarısı düşüyor) ve süresinin de 2 yıl olduğunu düşünürsek ne demek istediğim anlaşılabilir.
Hala, kalp hastalıklarının tedavisi ve önlenmesinde aspirin veya statinlerin karşısında olan haberler ile ilaç gerektiği halde ilaçsız (ot çöp ile) kolesterolü düşürmeyi tavsiye eden bilimsel! görüşler yankı buluyor. Oysa bu ilaçlar ile ilgili yapılan çalışmaların sayısı, çalışmadaki insan sayısı ve çalışmaların yıllara dayanan uzunlukları düşünüldüğünde, bu ilaçların olumlu etkilerini artık sarsılamaz boyutlara getirdi.
Son söz;
Ezetimib tek başına statin tedavisi ile (yüksek dozlarda bile) yeterli seviyelere düşürülemeyen veya statinin yüksek dozlarına yan etkilerinden dolayı çıkılamayan durumlarda ek olarak verilen bir ilaç. Gerçekten statine eklendiğinde LDL kolesterolü etkin şekilde düşürüyor. Şu anda, bu verilme nedenlerinden (endikasyonlar) vazgeçmemiz için yeterli kanıt yok. Bu arada MSD firması çok daha fazla hastayı (20.000′ den fazla) kapsayan 3 büyük çalışmanın sürdürülmekte olduğunu belirtiyor. Büyüklükleri düşünüldüğünde, bu çalışmaların sonuçları, ilaç hakkındaki nihai kararımızı önemli olarak belirleyecek gibi görünüyor.