Konu Başlıkları:
- Kalbimiz nasıl çalışıyor?
- Kalp sesleri
Kalp sesleri nelerdir?
Kardiyolojide, kalp seslerinin dinlenilmesi (oskültasyon) büyük önem taşır. Çünkü bir takım hastalıklarda seslerin özellikleri değişir, ek sesler duyulur veya bazı sesler silikleşir veya kaybolur. Kalbin dinlenilmesi dinleme aleti (steteskop) ile olur. Klasik steteskoplarda, dinlenecek odağa konulan çan kısmı ve kulağa yerleştirilen kısım bulunur. Son yıllarda sesleri yükselterek daha iyi duyulur hale getiren dijital steteskoplar da yapılmıştır.
Steteskop: Çan kısmı, kulağa yerleştirilen kısım ve bu iki kısmı birbirine bağlayan ve sesi ileten lastik borudan oluşur.
Kalp dinlenirken öncelikle kalp hızı ve ritmi incelenir. Sonra birinci ve ikinci kalp sesi ayırt edilerek sistol ve diyastol belirlenir. Birinci kalp sesi ile ikinci kalp sesi arası sistol, ikinci kalp sesi ile bir sonraki birinci kalp sesi arası diyastoldür. Daha sonra sırası ile kalp seslerindeki değişiklikler (ikilenme vb), ek seslerin olup olmadığı (3. ve 4. kalp sesinin varlığı, açılma sesleri, sürtünme sesi -frotman-) ve üfürüm olup olmadığı araştırılır.
Siz de arkadaşınızın veya yakınınızın kalbini dinleyebilirsiniz. Elinizde steteskop olmasa bile kulağınızı doğrudan kalp hizasına dayayarak (en iyi yer sol meme altıdır) sesleri dinleyebilirsiniz. 1. kalp sesi, 2. ye göre daha alçak frekanslıdır ve dolayısı ile daha bas duyulur. 2. kalp sesi ise daha tiz ve daha kısa sürelidir. Genellikle sistol diyastolden daha kısadır. Dolayısı ile S1-S2 arası, S2-S1 arasından daha kısadır. Ancak kalp hızlandıkça diyastol kısalacağından S1-S2 arası S2-S1 arası eşit hale gelebilir. Normalde S1 ve S2 eşit aralıklarla birbirini izler ve başka bir sesin olmaması gerekir.
S1 ve S2’yi taklit edecek olursak en iyi örnek “lub-dup” sesidir. lub; 1. ses, dup ise 2. sesin özelliklerini gösterir.
S1 ve S2: Görüldüğü gibi S1-S2 arası sistol (kasılma), S2-S1 arası ise diyastoldür (gevşeme). İstirahat sırasında, yani kalp hızının yüksek olmadığı zamanlarda sistol, diyastolden kısadır. Ancak kalp hızlandığı zaman diyastol kısalır.
Kapak hastalıklarında dinleme bulguları, kapaklara ait seslerin en iyi duyuldukları yerler dinlenilerek anlaşılır. Bu bölgelere dinleme odakları diyoruz. Dinleme odakları, kapaklardan geçen kanın yayılması nedeni ile o kapağa ait üfürümlerin göğüs duvarında en iyi duyuldukları yerdir. Bunlar; mitral odak, triküspid odak, aort odağı, pulmoner odak, mezokardiyak odak’dır.
Kalp bölgesinde dinleme odakları: Kapak hastalıkları hakkında en iyi bilgiyi o kapağa ait olan dinleme odağı vermekle birlikte rutin bir muayenede tüm kalp bölgesi dinlenir.
Bazı üfürümlerin en iyi bu odaklarda duyulmasına karşın yalnızca bu odakların dinlenmesi yeterli olmaz. Bundan dolayı tüm kalp bölgesi, akciğer alanları, koltuk altları, boyun ve sırt da dinlenir.