Konu Başlıkları:
- Aortun Anatomisi, Abdominal Aort Anevrizması Nedir?
- Abdominal Aort Anevrizmasında Nedenler, Şikayetler ve Tanı
- Abdominal Aort Anevrizmasında Tedavi
Abdominal aort anevrizmasında tedavi
Abdominal aort anevrizmalarının (AAA) tedavisinde, anevrizma ile ilgili özellikler oldukça önemli bir rol oynar: Abdominal Aort Anevrizması Tedavisi. Abdominal Aort Anevrizması Tedavisi
1. Anevrizmanın genişliği yani çapı:
Tedavide kararı etkileyen en büyük etkendir. Çapı 4 cm altındaysa müdahaleye gerek kalmadan izlenebilir. 5.5 cm ve üstünde olanlara müdahale düşünülür. 4-5.5 cm arasında olanlarda ise hastaya ve izleme sonuçlarına göre karar verilir.
Anevrizma çapına göre 1 yıl içinde yırtılma oranları;
- Çap;
- 4 cm’den az = %0
- 4 – 4.9 cm = %0.5-5
- 5 – 5.9 cm = %3-15
- 6 – 6.9 cm = %10-20
- 7 – 7.9 cm = %20-40
- 8 cm veya daha büyük= %30-50
2. Anevrizmanın büyüme hızı:
Büyüme (genişleme) hızı fazlaysa çok büyük olmasa bile müdahale gerekebilir. Yapılan kontrollerde hastadan hastaya değişmekle birlikte anevrizmalar ortalama olarak yılda 0.3-0.4 cm büyürler. Anevrizma büyüdükçe genişleme hızı da artar. 6 ay içinde 0.5 cm den fazla büyümesi tehlike işaretidir.
3. Şikayetlerin varlığı:
Şikayetlerin olması da anevrizma büyük olmasa bile müdahale için neden olabilir. Sigara ve tansiyon yüksekliği anevrizmanın çapını hızlı artıran en önemli nedenler arasındadır.
Anevrizma bu şartları taşımıyorsa belli zamanlarda (örneğin 6-12 ay) ultrason ile kontrolleri yapılır ve büyüklüğü izlenir. Çapı 4-5.4 cm olan anevrizmalar 6-12 ay aralıklarla, çapı 3-4 cm olanlarsa 2-3 yıl aralarla ultrason veya tomografi ile izlenir. Bu arada risk faktörlerinin uzaklaştırılması (özellikle sigara!) son derece önemlidir.
Tedavi edilmesi gerekiyorsa değişik yollar vardır:
Endovasküler tedavi (EVAR -endovascular aneurysm repair-):
Kateter ile yapılan koroner arterlerdeki stent işlemine benzer. Stent metalleri nitinol (nikel+titanyum) veya çelik (stainless steel) olabilir. Ameliyata gerek olmadan kasık atardamarından girilerek uygun uzunluk ve çapta stent anevrizma bölgesine yerleştirilir. Bu yöntemin başarı şansı yüksek ve kısa süreli sonuçları oldukça iyidir. İşlemin ölüm riski %0.5-2 arasındadır. Cazip gibi görünebilmekle birlikte her durumda kullanılamaz: aort stentleri ancak belli özelliklere sahip anevrizmalarda uygulanabilmektedir. Günümüzde abdominal aort anevrizmalarının %70’i EVAR’a uygundur.
Stent takıldıktan sonra hasta mutlaka hayat boyu, belli aralarla izlenmelidir. Bu izlemlerde; stentin yerinde durup durmadığına, stent dışına sızıntı olup olmadığına, anevrizma çapında değişiklik olup olmadığına bakılır. Bu izlemler direk röntgen grafisi, ultrason veya tomografi ile yapılır.
Stent takılan hastalarda stent çelik ise MR tetkikleri yapılmamalıdır. Nitinol stentlerde MR yapılabilir.
Cerrahi:
Günümüzde ancak EVAR’a uygun olmayan veya yırtılma belirtileri gösteren durumlarda cerrahi yapılmaktadır. Ameliyat ile karın açılır anevrizma bölgesi alt ve üst tarafından bağlanır ve araya sentetik materyalden yapılan yapay damar (greft) konur. Operasyonda ölüm oranları %2.7-5.8 arasındadır. Acil koşullarda (yırtılma gibi) ve eşlik eden bazı faktörlerin varlığında (ileri yaş, böbrek hastalığı, şeker hastalığı, akciğer hastalığı vb) ölüm oranları daha da yükselir.
AAA olan her hastada ayrıca medikal (tıbbi tedavi) yapılması gereklidir:
- Sigara: sigaranın anevrizmaları büyütmede KESİN olumsuz etkisi vardır.
- Risk faktörleriyle mücadele
- İlaç tedavisi: aspirin, beta bloker ilaçlar, kolesterol düşürücü, tansiyon ilaçları vd.
Abdominal aort anevrizmasının endovasküler yöntem ile tedavi edilmesi. Anevrizmanın içine etrafı özel bir malzeme ile kaplı stent (greft) yerleştirilerek anevrizmanın problem yaratması engellenir (sağdaki resim).