Konu Başlıkları:
- Aortun Anatomisi, Abdominal Aort Anevrizması Nedir?
- Abdominal Aort Anevrizmasında Nedenler, Şikayetler ve Tanı
- Abdominal Aort Anevrizmasında Tedavi
Abdominal aort anevrizmasında nedenler?
Abdominal aort anevrizmasının (AAA) nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bazı ciddi risk faktörleri var: sigara çoğu şeyde olduğu gibi burada da baş rolü oynuyor. Yine damar sertliği (ateroskleroz) olan hastalarda AAA sık görülüyor. Ayrıca hipertansiyon ve genetik faktörlerin de rolü var. 65 yaş üstü kardeşlerde AAA bulunması durumunda kişinin kendisinde de anevrizma gelişme riski %18’e kadar çıkıyor. Kalp damar hastalığı veya periferik arter hastalığı (bacak atardamar hastalığı) olanlarda AAA oranı daha yüksektir.
Abdominal aort anevrizmasında şikayetler
AAA’ları çeşitli nedenlerle karın bölgesinin ultrason veya BT (bilgisayarlı tomografi) incelemesi sırasında tesadüfen bulunur. AAA’ların birçoğunda şikâyet yoktur. Çok sık olmamakla birlikte bazen karın, sırt veya testislerde ağrı olabilir. Muayene sırasında dinleme aleti (steteskop) ile göbek çevresinde üfürüm duyulabilir. Karın yağ dokusu fazla olmayan hastalarda ise el ile her kalp atımında genişleyen bir kitle olarak hissedilebilir.
AAA’larının en korkulan yanı anevrizmanın yırtılmasıdır (rüptür). Bu durumda aort içindeki kan, yırtılan anevrizmadan karın boşluğuna dolar. Yırtılan bir anevrizmada şiddetli bir sırt ağrısı, ciddi tansiyon düşüklüğü, soğuk terleme, bilinç bulanıklığı ile süratle ölüm meydana gelir. Hastaların ancak yarısı hastaneye gidecek kadar yaşar. Hastaneye ulaşıp derhal ameliyata alınan hastaların ise yine ancak yarısı yaşar. Görüldüğü oldukça karanlık bir tablo. Bundan dolayı AAA’ların yırtılmadan önce tanınması son derece önemlidir.
Abdominal aort anevrizmasında tanı
Tanıda yararlanılan testler:
- Ultrason: ses ötesi dalgalarla çalışan zararsız ve oldukça kolay bir tetkiktir. AAA’ları saptamada oldukça değerlidir. Bundan dolayı 65-75 yaş aralığında özellikle sigara içenlerin en az bir kez ultrason ile AAA araştırılması önerilmektedir.
- BT (bilgisayarlı tomografi): röntgen ışınları ve kontrast madde (görüntü sağlayıcı ilaç) kullanır. Damarlar görüntülenir hatta 3 boyutlu görüntüsü çıkarılır. Tanıda yüksek değere sahiptir. Ultrasonun yeterli olmadığı durumlarda da önemli katkı sağlar.
- MRI (manyetik rezonans görüntüleme): BT ye oldukça benzer ama röntgen ışınları ve kontrast madde kullanmaz.
- Anjiyografi: Damardan özel bir ilaç (kontrast madde) verilerek ve röntgen ışınları kullanılarak aortun filmlerinin çekilmesidir (koroner anjiyografi gibi). Bu işlem için kasık veya kol atardamarından girilir. Ancak anevrizma bölgesinin özelliklerini (tam çapı, pıhtı içerip içermediği, kalsiyum miktarı vb) elde etmedeki değeri sınırlıdır.
Bir abdominal aort anevrizmasının anjiyografik görüntüsü
AAA’lar damar sertliği sonucu oluştuğu için bu hastalarda koroner arterlerde de hastalık olma olasılığı vardır. Bundan dolayı hastalar kalp damar hastalığı yönünden de incelenmelidir (efor testi, koroner anjiyografi vb).